Πρωτοχρονιά στη λαΪκή σοφία της τσέχικης υπαίθρου

Νέο έτος του Γιοσέφ Λάντα

Τέλος του χρόνου… Μια ημερομηνία σαν τις άλλες,  θα έλεγε κάποιος και όμως, ίσως όλοι μας αυτές τις μέρες μπαίνουμε σε σκέψεις τι θα μας φέρει το Νέο Έτος; Τι θα κάνουμε εμείς ή τι δεν θα κάνουμε φέτος; Λογαριάζουμε τι καταφέραμε, τι κάναμε θάλασσα… 

Το Νέο Έτος έρχεται με την αντίστροφη μέτρηση της διάρκειας της νύχτας. Ανέκαθεν, σε όλους τους πολιτισμούς του βόρειου ημισφαιρίου υπήρχανε γιορτές αυτή την περίοδο. Μάλιστα οι άνθρωποι στο παρελθόν ήταν πολύ πιο ευαίσθητοι στα φυσικά φαινόμενα και προσπαθούσαν να βρουν τους κανόνες τους. Παρόλο που δεν είχαν ιδέα για τη μηχανική του Νιούτον, για την κβαντική φυσική ή τη θεωρία της σχετικότητας, οι παρατηρήσεις τους ήταν σοφές. 

Επιλέξαμε μερικές παροιμίες της τσέχικης υπαίθρου:

Νέο έτος -  βήμα μιας κότας (ή πήδημα ενός λαγού)(= η νύχτα θα είναι λίγο πιο κοντή)

Αν η Πρωτοχρονιά είναι ηλιόλουστη, θα κλαίμε φέτος για πολλούς πολέμους, πολλές διαφορές ανάμεσα στους ανθρώπους και ο καιρός θα φέρει ανωμαλίες. Αλλά επίσης ο ήλιος αυτή τη μέρα φέρνει πολλά ψάρια. 

Αν η ανατολή του ηλίου θα είναι κόκκινη, θα έχουμε πολλές φωτιές εφέτος.

Αν έχει λάσπη, όλος ο χρόνος θα είναι άτυχος.

Ιανουάριος του Γιοσέφ Μάνες
Από το αστρονομικό ρολοϊ της Πράγας

Αν κάποια νοικοκυρά έχει απλωμένη μπουγάδα, κάποιος στο σπίτι της θα πεθάνει.

Αυτή τη μέρα δεν πρέπει να δανείζουμε τίποτα ούτε να βγάζουμε πράγματα από το σπίτι, να μην μας λείπει τίποτα το επόμενο χρόνο.

Αν έχει αέρα την Πρωτοχρονιά, η σοδιά δεν θα είναι καλή.

Αν έχει συννεφιά, τα επόμενα Χριστούγεννα θα έχει χιόνι.

Όποιος δεν θέλει να πετάξει η τύχη του, δεν τρώει την Πρωτοχρονιά πουλερικά. 

Κάθε νοικοκύρης παρακολουθεί τον καιρό την Πρωτοχρονιά. Όπως βγαίνει αυτή  η μέρα, θα είναι και όλος ο χρόνος.

Λίγος ήλιος την πρωτοχρονιά, πολύ τον Αύγουστο.

Βροχή την πρωτοχρονιά δείχνει χιόνι το Πάσχα.

Χειμώνας του Αλφόνς Μούχα 

Αν η Πρωτοχρονιά βγαίνει τη Δευτέρα, ο χειμώνας θα είναι ακόμα πολύ σκληρός, η άνοιξη θα είναι υγρή, θα υπάρχουν πλημμύρες και πολλές αρρώστιες. Αν θα είναι την Τρίτη, ο χειμώνας θα είναι ακόμα πιο σκληρός, αλλά η σοδιά πλούσια. Αν Τετάρτη, όλος ο χρόνος θα είναι καλός με πολύ κρασί και λίγο μέλι. Η Πρωτοχρονιά την Πέμπτη σημαίνει ζεστό χειμώνα, αέρα την άνοιξη, ζεστό καλοκαίρι και φθινόπωρο, πολλά φρούτα και άφθονο σιτάρι. Πρωτοχρονιά την Παρασκευή  δείχνει ότι το νέο έτος θα είναι κρύο, υγρό και γενικώς κακό. Πολλοί άνθρωποι θα πεθάνουν, προφανώς θα έχει πόλεμο. Αν το Σάββατο, ο χρόνος θα είναι ήρεμος με πολλούς καρπούς, αλλά με λίγο σιτάρι, υπάρχει και κίνδυνος να αρρωσταίνουν πολλοί άνθρωποι. 

Πρωτοχρονιά την Κυριακή σημαδεύει χαλαρό χειμώνα, ζεστή άνοιξη και καλοκαίρι με πλούσια σοδιά. 

Αν όλα αυτή ισχύουν πραγματικά; 

Θα δούμε…